Dział Zagraniczny

W październiku trwale zabroniono turystom wspinaczki na Uluru, najsłynniejszą skałę Australii. Stało się tak na życzenie zamieszkujących jej okolice ludów rdzennych, dla których to święta góra. Zakaz wprowadzono dopiero teraz, choć decyzją sądową aborygeni stali się właścicielami tego terenu już 36 lat temu – dyskusja wokół tej atrakcji turystycznej odzwierciedla wciąż aktualne pytanie o miejsce autochtonów w zaprzeczającym ich tradycjom społeczeństwie.

Jaguar, największy kot obu Ameryk, to gatunek zwornikowy: kontroluje populację innych zwierząt, zachowując w ten sposób równowagę ekosystemu. Niestety, rozwój cywilizacyjny na tych terenach stanowi niebezpieczeństwo dla zielonego korytarza, dzięki któremu drapieżnik zachowuje szeroką pulę genową. Z 34 obszarów jego bytowania, 25 jest jest zagrożonych, w tym 8 krytycznie.

Literacką nagrodę Nobla poza Olgą Tokarczuk dostał też w tym roku Peter Handke. Ten drugi werdykt budzi spore kontrowersje, bo austriacki pisarz słoweńskiego pochodzenia podważa drobiazgowo udokumentowane zbrodnie popełnianie podczas wojen w byłej Jugosławii. Przemawiał też na pogrzebie byłego serbskiego prezydenta Slobodana Miloševića, który zmarł w haskim areszcie oczekując na proces przed Międzynarodowym Trybunałem Karnym, między innymi w związku z wydarzeniami w Bośni.

Kawowce uprawia się w tzw. pasie kawowym pomiędzy oboma zwrotnikami, ale globalne ocieplenie to zmienia: plantacje pojawiają się już w Kalifornii czy Hiszpanii. Nie wiadomo jednak jak się tam przyjmą na większą skalę, tymczasem wzrost temperatur niszczy kultywacje w dotychczasowych krajach producenckich – do 2050 r. Etiopia, skąd pochodzi kawa, ma stracić nawet 85 proc. swoich upraw. Popularna dziś używka stanie się wówczas towarem premium, za który będzie trzeba słono płacić.

Florentino Ariza, główny bohater „Miłości w czasach zarazy” kolumbijskiego noblisty Gabriela Garcíi Márqueza, wyobraża sobie, że zdobędzie fortunę i rękę swojej wybranki dzięki wyłowieniu złota z zatopionego u wybrzeży jego ojczyzny galeonu San José. To nie fikcja literacka: taki okręt naprawdę poszedł w tych wodach na dno w 1708 r., a wartość jego ładunku jest współcześnie oceniana na między 10 a 20 mld dolarów. Przez trzy wieki nikt nie potrafił go jednak odnaleźć, a choć niedawno (rzekomo) udało się to prywatnej firmie, to teraz trwa zażarty spór sądowy o ustalenie własności majątku, do którego pretensje zgłasza kilka stron.